DNA Betrouwbaar?

Een biologisch DNA verband is tot en met vijf generaties betrouwbaar. Maar hoe kan dat? Waarom is een broer en/of zus en ouder-verband wel met 100% zekerheid aan te tonen maar wordt dat bij neven/nichten en ooms/tantes steeds onzekerder? Laat staan bij overgrootouders of nog verder weg? En hoe kan een verwantschap die verder weg ligt toch aangetoond worden?

Hoe DNA vererfd

Om het ingewikkeld te maken; er zijn verschillende soorten DNA die op verschillende manieren vererven. Om het simpel te houden; de meest gebruikte DNA testen gebruiken autosomaal DNA. Dit wordt door beide ouders naar hun kinderen doorgeven. Dit wordt het meest inzichtelijk met een plaatje.

Je ziet hoe kinderen van elke ouder de helft van hun DNA van elke ouder krijgen. Die hebben hun DNA op hun beurt weer gekregen van hun grootouders, van elke grootouder een helft. Die helft is altijd even groot maar de inhoud is willekeurig. Je ziet dat de keurige en kleurige verdeling bij elke generatie chaotischer wordt. En de willekeur heeft vreemde gevolgen: kinderen kunnen totaal verschillende helften van hun ouders erven, waardoor het lijkt of ze geen familie zijn. Ze hebben wel DNA van hun ouders, maar verschillende delen. En ook heel vreemd; sommige stukjes DNA van de grootouders kunnen compleet wegvallen doordat bij geen van de kinderen deze door de ouders worden doorgegeven.

Deze zaken kunnen duidelijk worden als niet alleen de kinderen maar ook de ouders en grootouders getest worden op autosomaal DNA. Dan is het spoor duidelijk te volgen. Maar vaak is er alleen maar DNA beschikbaar van kinderen, omdat de ouders al overleden zijn.

Gedeelde segmenten

De gekleurde blokjes die steeds kleiner door vereven heten DNA segmenten. Sommige zijn na een aantal generaties totaal verdwenen uit een familie, andere zijn verbazend hardnekkig. Als gelijke segmenten bij kinderen opduiken dan zijn dit gedeelde segmenten. Deze gedeelde segmenten kan je als het ware projecteren naar de ouder waar het oorspronkelijk vandaan moet komen. Dit heet driehoeksmeting of triangulatie. Het is een redelijk betrouwbare manier om voorouders te vinden die deze kinderen samen delen. Als we DNA van deze voorouder zouden hebben dan zouden we honderd procent zekerheid hebben over de onderlinge relatie. We moeten het echter meestal doen met alleen recent DNA van de kinderen. En dus blijft theoretisch er steeds de mogelijkheid dat we verkeerd “projecteren”.